Basis houttechnieken
Manuele houtbewerking
Paringstekens
Ook paringen genoemd. Paringstekens zijn overeengekomen merktekens die
op de verschillende bij elkaar behorende delen van een constructie worden
geplaatst, bijvoorbeeld om het linker- en het rechterdeel te kunnen
onderscheiden.
Samen met aanvulling van een cijfer is het doel van paringstekens om de delen in de juiste volgorde en op de juiste plaats te leggen om ze later op een correcte manier te bevestigen.
Aanvulling met een letter kan voor de volgorde
zijn (A, B, C enz.) of voor de zijde van het te maken werkstuk (V=Voor,
A=Achter e.d., afbeelding direct hierboven).
Paringstekens worden vooral bij houten constructies
toegepast. Het markeren van de verschillende delen van de constructie gebeurt
aan de voorzijde (zichtzijde) en wel na het afzagen en schaven. (Bij
buitenschrijnwerk schijnen de paringstekens op de binnenzijde te komen, niet de
zichtzijde.) Paringstekens kwamen en komen nog wel eens voor als de constructie
complex is, bv. bij gebinten.
Hout verbindingen
Halfhoutverbinding
Een halfhoutverbinding bestaat uit twee delen die beide tot de helft van de hout dikte een uitsparing hebben waardoor ze precies in elkaar passen. Een halfhoutverbinding kan een hoekverbinding zijn zoals je die kan tegen komen in raamwerken. Daarnaast kan een halfhoutverbinding ook voorkomen als een kruisverbinding.
Open pen en gat verbinding
De open pen- en gatverbinding is een verbinding die bestaat uit een open pen en gat waardoor de verbinding zichtbaar blijft. Omdat het gat, bij de verbinding open is, is deze verbinding makkelijker te maken dan de gesloten pen gat verbinding. Deze verbinding kan zowel voor een hoekverbinding als een kruisverbinding gebruikt worden. De open pen en gat verbinding wordt vooral veel gebruikt bij het maken van raamwerken als kozijnen van ramen en deuren.
Pen en gat verbinding
De pen gat verbinding is een verbinding waarbij twee delen hout letterlijk met elkaar verbonden worden door een pen die in een gat steekt (verlijmd). Gezien het nauwkeurige passen van de pen in het gat, is het aftekenen bij deze verbinding essentieel. Deze verbinding kan zowel voor een hoekverbinding als een kruisverbinding gebruikt worden. Een variant hiervan is de slisverbinding waarbij de pen helemaal door het hout steekt, bij de pen en gat verbinding blijft de pen juist in het hout verborgen.
Tandverbinding
De tandverbinding lijkt op de zwaluwstaartverbinding. Stel je bij deze verbinding een tandenrij voor waarbij de tanden in elkaar passen. De tandverbinding wordt zowel voor hoekverbindingen als voor kruisverbinding gebruikt. Deze verbinding wordt gebruikt om de panelen met elkaar te verbinden. Denk bijvoorbeeld aan wijnkistjes en lades. Als je een zwaluwstaartverbinding erg moeilijk lijkt is het aan te raden om deze verbinding eerst een te oefenen.
Zwaluwstaartverbinding
Een zwaluwstaartverbinding valt te vergelijken met de hierboven genoemde tandverbinding, alleen dan met spits toelopende gaten die voor een nog stevigere constructie zorgen. Zoals zichtbaar op de afbeelding, is dit wel een grotere uitdaging om nauwkeurig te realiseren. Meer te weten komen over hoe je een zwaluwstaartverbinding maakt? De zwaluwstaartverbinding kan alleen als hoekverbinding toegepast worden.
Spatpen
Een spatpen is een "extra" pen van ca. 10 mm bij een open of gesloten pen- en gatverbinding. De spatpen wordt bijvoorbeeld in een hoek van een raamconstructie toegepast om het kromtrekken van de bovendorpel te voorkomen en om geen doorgaande naad te krijgen. In deze toepassing van een spatpen is sprake van een gesloten pen- en gatverbinding om zo min mogelijk openingen en naden te hebben.
Projecten
Pannenonderzetter
Met het maken van de pannenonderzetter leren we verschillende aspecten van de manuele houtbewerking.
- Het tekenen van een werkstuk op ware grote.
- Het technisch inzicht van een tekening.
- De tekening omzetten in een werkstuk.
- Het paren van een werkstuk.
- Het afschrijven van een werkstuk.
- Het uitzagen en uitkappen van een verbinding.
- Het schuren van een werkstuk.
- Het behandelen van het werkstuk.
Vouwstoel
Voor het maken van de vouwstoel het je al een kleine basis houtbewerking nodig. De stappen die je zal ondernemen komen overeen met de pannenonderzetter, enkel zal het vervaardigen van de vouwstoel een niveau hoger liggen.
- Het tekenen van een werkstuk op ware grote.
- Het technisch inzicht van een tekening.
- De tekening omzetten in een werkstuk.
- Het paren van een werkstuk.
- Het afschrijven van een werkstuk.
- Het uitzagen en uitkappen van een verbinding.
- Het schuren van een werkstuk.
- Het behandelen van het werkstuk.
Module Machinale
Werkstructuur
- Tekening
- Houtstaat
- Uitsmetten
- Zagen
- Schaven
- Afschrijven
- Inzagen en kappen
- Vergaren
- Schuren
- Behandelen